Jonathan Pageau to kanadyjski artysta pisarz ikon prawosławnych, publicysta i mówca, znany przede wszystkim z kanału YouTube „The Symbolic World” (oraz bloga i podcastu o tej samej nazwie).
Jest on jednym z popularniejszych współczesnych interpretatorów symboliki religijnej, szczególnie w kontekście chrześcijaństwa wschodniego (prawosławia). Często współpracuje z Jordanem Petersonem i innymi myślicielami, omawiając znaczenie w kulturze współczesnej.
Główne idee jego myśli to:
Symbolizm jako klucz do zrozumienia rzeczywistości
Pageau podkreśla, że świat jest pełen symboli – wzorców, które łączą to, co widzialne, z tym, co niewidzialne. Symbolizm „się dzieje” (jego ulubione powiedzenie: symbolism happens) – nie jest wymysłem, ale naturalnym sposobem, w jaki ludzie postrzegają i nadają sens światu. Symbole nie są tylko metaforami; one ujawniają głębszą strukturę rzeczywistości.
Hierarchiczna, fraktalna struktura świata
Rzeczywistość ma strukturę fraktalną: te same wzorce powtarzają się na różnych poziomach – od kosmicznego (niebo i ziemia) po codzienne (góra i dół, centrum i peryferie). Na przykład niebo symbolizuje porządek, wieczność i boskość, a ziemia – chaos, zmianę i materialność. Te przeciwieństwa się uzupełniają i łączą w Chrystusie (lub w innych centralnych figurach religijnych).
Symbolizm w Biblii i mitach
Biblia, mity i baśnie nie są tylko historiami literalnymi ani czystą fikcją – są symboliczne i prawdziwe jednocześnie. Pageau krytykuje zarówno fundamentalistyczny literalizm (który odrzuca symbolikę), jak i sekularyzm (który widzi symbolikę i odrzuca prawdę). Według niego Pismo Święte jest zarówno historią, jak i poezją.
Kryzys współczesnego świata
Nowoczesność doprowadziła do „diabolicznego” (dosłownie: dzielącego) podziału: oddzieliła fakty od wartości, materię od znaczenia, niebo od ziemi. To powoduje kryzys sensu (meaning crisis). Sztuka, religia i tradycja mają zadanie łączenia przeciwieństw – to rola prawdziwej sztuki i wiary.
Praktyczne zastosowanie
Zachęca do „symbolicznego myślenia” w codziennym życiu: analizowania filmów, baśni (np. Królewna Śnieżka), polityki czy nawet teorii spiskowych przez pryzmat wzorców symbolicznych. To pomaga odzyskać sens w zsekularyzowanym świecie.
Przykłady symbolicznego myślenia w życiu codziennym:
Jedzenie to wcielanie świata w siebie – branie chaosu (surowych produktów) i porządkowanie go (gotowanie), potem łączenie w jedno ciało (wspólny posiłek).Przykład: Rodzinny obiad przy stole – symbol jedności. Jedzenie w biegu lub przed ekranem – symbol rozbicia.
Pageau często mówi o Komunii św. jako najwyższym przykładzie tego wzorca.
Ubranie porządkuje ciało (chaos natury) i wyraża tożsamość. Garnitur lub mundur – podnosi nas „wyżej”, daje autorytet. Piżama lub dres – obniża, relaksuje.
Tatuaże, makijaż, fryzura – to wszystko „oznacza” coś o naszej tożsamości.
Każda historia (film, news, mem) powtarza stare wzorce. Bohater, który schodzi w „piekło” (np. trauma, uzależnienie), walczy ze smokiem (wewnętrzny demon) i wraca odmieniony – to wzorzec śmierci i zmartwychwstania.
Drzwi, bramy, ogrodzenia – to miejsca przejścia między porządkiem a chaosem. Przekraczanie progu domu po powrocie z pracy – symboliczne wejście z chaosu świata do porządku domowego. Przekroczenie progu kościoła lub urzędu – przejście w nowy stan.
Co wieczór poświęć 5–10 minut na „symboliczną refleksję” nad dniem: Gdzie dziś byłeś „na górze” (poczucie kontroli, sensu)? Gdzie „na dole” (chaos, zmęczenie, grzech)?
Co było centrum Twojej uwagi? Co jadłeś i z kim – jak to łączyło lub rozbijało?
Jakie „progi” przekraczałeś (wejście do pracy, powrót do domu, włączanie telefonu)?
Pageau podkreśla, że takie myślenie nie jest „nadinterpretacją”, ale odzyskiwaniem sensu, który współczesny świat nam odebrał. Kiedy zaczynasz widzieć te wzorce, nagle wszystko – od układu mieszkania po politykę – nabiera głębszego znaczenia.
Zajrzyjmy na thesymbolicworld.com.
