Aleksandra Dugina rosyjskiego filozofa i geopolityka, często kojarzy się z ideą eurazjanizmu i promocją multipolarności jako alternatywy dla unipolarnego porządku zdominowanego przez Zachód (głównie Stany Zjednoczone).

Według niego, wielobiegunowy świat kształtuje się wokół kilku kluczowych “filarów” lub “biegunów” cywilizacyjnych, które reprezentują autonomiczne centra mocy, kultury i wartości. Te filary nie są statyczne – ewoluują w zależności od sojuszy, konfliktów i zmian geopolitycznych.

Dugin opisuje multipolarność jako system, w którym suwerenne cywilizacje zastępują przestarzały model państw narodowych (system westfalski). Każdy filar to “wielka przestrzeń” (Grossraum, koncepcja zaczerpnięta od Carla Schmitta), zintegrowana wokół wspólnych tradycji, wartości i interesów.

PONIŻEJ KONTYNUACJA TEKSTU

Oto kluczowe z nich:

  • Zachód zbiorowy (USA i Europa): To obecny hegemon, oparty na liberalizmie, indywidualizmie i globalizacji. Dugin widzi go jako schyłkowy, ale wciąż silny. Podkreśla, że może się podzielić – np. USA pod wodzą polityków jak Trump mogłyby skupić się na interesach narodowych, tworząc odrębny biegun od Europy.
    W jego wizji Zachód promuje “trzeci totalitaryzm” – liberalizm jako uniwersalną ideologię, co multipolarność ma zrelatywizować.
  • Rosja/Eurazja: Centralny filar dla Dugina, reprezentujący “lądową” cywilizację (geopolityczny dualizm Lądu vs. Morza). Rosja ma być liderem integracji eurazjatyckiej, opartej na tradycyjnych wartościach, religii i silnym państwie. To biegun antyliberalny, promujący obiektywizm i kolektywizm w opozycji do zachodniego subiektywizmu. Dugin podkreśla sojusze jak Unia Eurazjatycka, BRICS czy Szanghajska Organizacja Współpracy (SCO).
  • Chiny (Pax Sinica): Silny, autonomiczny biegun oparty na konfucjańskiej tradycji, gospodarce i suwerenności. Dugin widzi Chiny jako naturalnego sojusznika Rosji w walce z unipolarnością, podkreślając ich rosnącą rolę w Azji i globalnie.
  • Indie: Kolejny ustabilizowany filar, reprezentujący hinduistyczną cywilizację z bogatą historią i rosnącą potęgą gospodarczą. Dugin uważa Indie za kluczowe w osi Moskwa-Delhi, która wspiera multipolarność. Podkreśla ich niezależność od Zachodu i potencjał w BRICS.
  • Świat islamski: Potencjalny filar, który mógłby się zjednoczyć wokół wspólnych wartości religijnych i kulturowych (np. model Kalifatu Abbasydów). Dugin widzi Rosję jako najbliższego sojusznika islamu, pod warunkiem uniknięcia fragmentacji (np. sunnicko-szyickich podziałów). To biegun antyzachodni, promujący równowagę między kulturą a polityką.
  • Potencjalne nowe filary: Afryka i Ameryka Łacińska – te regiony mogą wyłonić się jako bieguny, jeśli zintegrują się wokół własnych tożsamości kulturowych i zasobów. Dugin podkreśla ich rolę w dekolonizacji i opozycji do zachodniej hegemonii.

W książce Teoria wielobiegunowego świata Dugin argumentuje, że multipolarność to powrót do różnorodności cywilizacyjnej (inspirowany m.in. Samuelem Huntingtonem i Nikołajem Danilewskim). Odrzuca uniformizację globalizacji, promując “odkrycie na nowo różnic” i integrację w “wielkich przestrzeniach” opartych na pokrewieństwie i tradycji.

To system anarchistyczny na poziomie międzycywilizacyjnym (równowaga sił), ale zintegrowany wewnętrznie. Multipolarność ma być pokojowa wewnątrz cywilizacji, ale konkurencyjna między nimi. Dugin ostrzega, że przejście do tego porządku nie będzie pokojowe – unipolarny świat nie ustąpi łatwo, co może prowadzić do konfliktów.

W ostatnich wypowiedziach (np. z 2025 r.) podkreśla, że proces jest w toku, ale nie nieodwracalny, i wzywa do sojuszy antyhegemonicznych.