Obecny tekst jest piątym z serii artykułów poruszających tematy prawne, które w chwili zaskoczenia przez COVID-19 nabrały szczególnego znaczenia.
W obecnym artykule poruszamy bardzo ważny i na czasie temat nowego rozporządzenia wprowadzonego 7 kwietnia przez rząd Prowincji Ontario, które ustala nowe przepisy dotyczące możliwości podpisywania testamentów i pełnomocnictw. Rozporządzenie to jest wprowadzone na podstawie obowiązującego Emergency Management and Civil Protection Act i modyfikuje zarówno istniejące prawo jak i praktykę w tym zakresie.
Od momentu gdy zaistniała konieczność i nakaz izolowania się osób z powodu COVID-19, pojawił się poważny problem proceduralny – jak podpisać testament (Will) lub pełnomocnictwo (Power of Attorney) tak, aby dokument ten był ważny, podczas gdy obowiązujące prawo Prowincji Ontario wymaga, aby dokumenty te były podpisane w obecności dwóch świadków. Praktyka również wymaga, aby osoba podpisująca testament robiła to jedynie w obecności świadków, bez osób trzecich, które nie pełnią roli świadków. Chodzi o to, aby wyeliminować podejrzenie, iż osoba podpisująca jest do tego zmuszana lub nakłaniana.
Wymogów jest więcej. Na przykład, osoba podpisująca testament lub pełnomocnictwo musi wiedzieć co podpisuje. A zatem świadkowie, którzy są w obecności tej osoby, powinni zapytać, czy ona wie, że podpisuje testament i czy zna jego treść. Następnym wymogiem jest aby stan psychiczny tej osoby był taki, iż świadkowie wiedzą, że jest ona całkowicie poczytalna i w pełni świadoma tego, co podpisuje. Czasem sporządzanie testamentu lub pełnomocnictwa poprzedzone jest uzyskaniem zaświadczenia medycznego o stanie poczytalności i świadomości danej osoby. Oczywistym wymogiem jest, aby świadkowie znali tę osobę osobiście lub, jeżeli nie znają, uzyskali właściwe dokumenty tożsamości, które ja identyfikują.
Sytuacja izolacji fizycznej, zwłaszcza osób starszych, które znajdują się kompletnie odizolowane i mogą mieć zdecydowanie większą konieczność i wolę sporządzenia tych dokumentów, spowodowała, że wymagania proceduralne uniemożliwiają ich podpisanie i tym samym uprawomocnienie. Jedynym wyjściem w przypadku konieczności sporządzenia testamentu było wykonanie tzw. holographic will, czyli testamentu pisanego całkowicie odręcznie przez osobę go sporządzającą. Taka forma sporządzenia testamentu jest ważna, ale również w niektórych sytuacjach trudna do wykonania. Po pierwsze, nie wszystkie osoby w podeszłym wieku mogą w sposób czytelny pisać długie teksty. Po drugie, może istnieć podejrzenie, iż osoba spisująca testament była do tego nakłaniana (undue influence) przez kogoś kto miał z nią kontakt. Istnieje również problem ograniczonej kompetencji zwłaszcza w przypadku, gdy dokument został sporządzony w sposób chaotyczny lub niejasny.
Jaką formę proceduralną wprowadza Rozporządzenie z 7 kwietnia? Otóż na czas gdy obowiązuje Emergency Management and Civil Protection Act, dokumenty te mogą być podpisywane przez osobę, których one dotyczą w obecności dwóch świadków, którzy w chwili składania przez nią podpisu (oraz wymaganych inicjałów, które umieszcza się na wszystkich stronach poprzedzających stronę ostatnią), są z nią w kontakcie wizualnym przy pomocy „technologii komunikacji audio-wizualnej”. Ponadto przynajmniej jedna z tych osób musi posiadać licencję na podstawie Law Society Act.
Jak jest zdefiniowana „technologia komunikacji audio-wizualnej”? Jest to jakakolwiek metoda komunikacji elektronicznej, przy użyciu której wszyscy uczestnicy są w stanie widzieć i słyszeć się w tym samym czasie.
Rozporządzenie to jest poważnym krokiem w kierunku rozwiązania powyższego problemu, lecz na dzień dzisiejszy nie jest jasne, jak będzie udokumentowana obecność świadków. Czy wymaganie będzie złożenie przez nich podpisów na kopiach dokumentów? Czy ich oświadczenia (satutory declarations) sporządzane później będą wystarczające lub konieczne? Czy jest wymagane, aby dokumenty były poprzednio sporządzone w kancelarii prawniczej lub przez inną osobę kompetentną? Co się będzie działo, gdy dokument będzie posiadał zasadniczy błąd, którego nie wykryto w czasie podpisywania?
O rozwoju sytuacji dotyczącej tego tematu oraz tematów pokrewnych będziemy informować w kolejnych tekstach.
Janusz Puzniak
Barrister and Solicitor
416-999-3023
