Brytyjska królowa Elżbieta II i liderzy piętnastu państw – w tym prezydenci USA Donald Trump i Francji Emmanuel Macron oraz premier Mateusz Morawiecki – oddali w środę hołd weteranom, świętując 75. rocznicę lądowania aliantów w Normandii. Przygotowana przez brytyjską telewizję publiczną BBC multimedialna uroczystość odbyła się na nabrzeżu w portowym mieście Portsmouth, z którego wyruszali żołnierze uczestniczący w operacji Overlord.
Zaproszonym gościom – wśród nich było ponad 300 weteranów powyżej 90 roku życia – oraz tysiącom widzów zaprezentowano m.in. nagrania archiwalne z okresu drugiej wojny światowej, a także historyczne piosenki i inscenizacje teatralne w wykonaniu czołowych brytyjskich aktorów. Na scenie pojawili się także sami weterani, w tym 99-letni sierż. John Jenkins, który mówił, że w trakcie inwazji był “całkowicie przerażony (i) myślę, że wszyscy byli”. “Nigdy nie zapomina się swoich towarzyszy (broni), bo wszyscy byliśmy w tym razem” – dodał. Przemawiając w imieniu zgromadzonych liderów – w tym także niemieckiej kanclerz Angeli Merkel, której pobyt był symbolem pojednania z Niemcami – Elżbieta II podziękowała “w imieniu kraju i całego wolnego świata” weteranom II wojny światowej za ich “heroizm, odwagę i poświęcenie”. Przywołała w tym kontekście przemówienie swojego ojca króla Jerzego VI, który 6 czerwca 1944 roku – w dniu lądowania w Normandii – mówił: “to, czego wymaga się od nas wszystkich, to coś więcej niż odwaga, coś więcej niż wytrzymałość; potrzebujemy odnowy ducha, nowej, niezniszczalnej determinacji”.”Właśnie tak ci odważni mężczyźni włączyli się w tę bitwę, gdy losy świata zależały od ich powodzenia” – podkreśliła królowa.
Premier Kanady Justin Trudeau przypomniał uzasadnienie przyznania Krzyża Wiktorii – najwyższego odznaczenia wojennego Imperium Brytyjskiego – podpułkownikowi Cecilowi Merrittowi, pierwszemu Kanadyjczykowi, który dostąpił tego zaszczytu.
W swoim wystąpieniu Trudeau przywoływał przykłady wyjątkowego przywództwa Merritta w trakcie rajdu na Dieppe w sierpniu 1942 roku.
Hołd złożony przez kanadyjskiego premiera miał też wymiar osobisty: jego dziadek James Sinclair walczył w drugiej wojnie światowej w szeregach Kanadyjskich Sił Zbrojnych, a później łączył służbę z pełnieniem obowiązków posła reprezentującego Vancouver.
Amerykański prezydent Donald Trump przypomniał z kolei przemówienie-modlitwę Franklina D. Roosevelta z 6 czerwca 1944 roku, w którym ówczesny prezydent prosił Boga o błogosławieństwo w walce z “bezbożnymi siłami naszego wroga”.
Na zakończenie uroczystości nad sceną przeleciały 24 samoloty Królewskich Sił Powietrznych (RAF), w tym legendarne myśliwce Spitfire i Hurricane oraz współczesne Typhoon FGR4. Pokaz zamknęła formacja akrobatyczna RAF Red Arrows, która zostawiła na niebie smugi w kolorach brytyjskiej flagi.
W uroczystości brało udział 15 przywódców, w tym także polski premier Mateusz Morawiecki, który wcześniej odbył krótkie spotkanie z brytyjską szefową rządu.
