Józef Haller von Hollenburg ur. się 13 sierpnia 1873 r. w Jurczycach ( Małopolska). Urodził się w rodzinie o silnych korzeniach katolickich i patriotycznych.
Ojciec Józefa był powstańcem styczniowym, a dziadek powstańcem listopadowym. Rodzina była liczna, miał dwie siostry i trzech braci. Oficer armii austriackiej związał się z polskim skautingiem. Był współautorem Krzyża Harcerskiego.
W 1916 r. został dowódcą 2 Brygady Legionów. W lutym 1918 r. przebił się przez front austriacko-rosyjski pod Rarańczą by zbiec do Francji.
Dowódca 5 Dywizji Strzelców Polskich, potem II Korpusu Polskiego. Na mocy porozumienia z rządem Francji Komitet Narodowy Polski kierowany przez Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego uzyskał 28 września 1918 r. pełną kontrolę polityczną nad Armią. Do tej pory dowódcą był Francuz, generał Louis Archinard. Nowym dowódcą został gen Józef Haller, który znalazł się we Francji w idealnym czasie dla Komitetu Narodowego Polskiego. Generał Józef Haller miał bardzo dobre przygotowaniem wojskowe jak i duchowe wyniesione z domu rodzinnego.
4 października 1918 r. objął dowództwo nad armią polską we Francji, złożoną z jeńców armii niemieckiej i austriackiej, z Polonii amerykańskiej, kanadyjskiej, brazylijskiej, francuskiej i włoskiej. Żołnierze nosili mundury koloru błękitnego i nazwano ich Błękitną Armią lub Armią gen. Hallera, Stan osobowy Armii gen. J. Hallera osiągnęła 100 tysięcy żołnierzy! Określam ich jako Żołnierze Maryi ze względu na błękitny kolor mundurów. W styczniu 1920 r. Francuski Marszałek Foch wydał rozkaz na przetransportowanie Błękitnej Armii do Polski. 16 kwietnia pierwszym pociągiem odjechał gen. Haller z częścią sztabu, który przekroczył granicę polską w nocy z 19 na 20 kwietnia 1919 i jako pierwszy transport żołnierzy Armii stanął na ziemi polskiej. Józef Haller wysłał z Leszna Wielkopolskiego depeszę do Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego informującą o tym fakcie. Naczelny Wódz Józef Piłsudski odpowiedział:
Przyjemnie mi było w świeżo zdobytym Wilnie z zachodniego końca Polski otrzymać od Generała depeszę o Jego przyjeździe do kraju. Proszę w moim imieniu wyrazić podwładnym Mu oficerom i żołnierzom moją radość z przybycia ich do Ojczyzny i pewność, że, jak każdy prawy żołnierz polski, osłonią zwycięsko zagrożone granice kraju.
Wielu uważa że był to jeden z kluczowych elementów który doprowadził do zwycięstwa nad bolszewikami. Generał należał do Rady Obrony Państwa, dowodził Frontem Północno-Wschodnim. Jako dowódca Frontu Pomorskiego zajmował w styczniu i w lutym 1920 r. Pomorze dla Polski. To wtedy narodził się kult generała na Pomorzu. 10 lutego 1920 r. dokonał zaślubin Polski z morzem w Pucku. W wyniku dramatycznej sytuacji na froncie z bolszewikami, 8 lipca 1920 r. Minister Spraw Wojskowych gen. Kazimierz Sosnkowski wydał rozkaz o utworzeniu z dniem 7 lipca 1920 r. Generalnego Inspektoratu Armii Ochotniczej i mianował gen. broni Józefa Haller Generalnym Inspektorem Armii Ochotniczej.
Było to jedno z kluczowych posunięcie, które zaowocowało zwycięstwem nad bolszewikami. Generał Józef Haller był członkiem Rady Wojennej, był jednym z głównych sprawców Cudu nad Wisłą. Faktyczne wiadomości o klęsce bolszewików pod Warszawą na Zachodzie są opisywane na ogół z radością, z wyjątkiem „L”Humanite”, komunistycznej gadzinówki, który uważa, że „ci, co się cieszą ze zwycięstwa Piłsudskiego i Weyganda, są kontrrewolucjonistami”.
Radość wielu redakcji jest szczera i wyraża się zależnie od profilu gazety. Francuski katolicki dziennik „ La Croix „ z 20 sierpnia 1920 r. pisze w artykule wstępnym: „ W grudniu 1918 r. w Lourdes gen. Haller oddał armię polską w opiekę Maryi Dziewicy. Maryja właśnie dała swą odpowiedz „ 15 sierpnia w Kościele rzymsko-katolickim jest święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, i to właśnie 15 sierpnia 1920 r. nastąpił przełom w bitwie warszawskiej.
W latach 1920-1923 przewodniczący ZHP. Poseł z listy Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej. Nie poparł akcji marszałka Józefa Piłsudskiego w tzw. przewrocie majowym 12 maju 1926 r. Osiedlił się w Gorzuchowie koło Chełmna. W latach 1936-39 jeden z przywódców opozycyjnego Frontu Morges. Prezes Stronnictwa Pracy. Nie doceniony w rządzie RP na Uchodźstwie, minister oświaty (1940-43). Po wojnie osiadł w Londynie, tam umarł 4 czerwca 1960 r. jako gen. broni Wojska Polskiego. Jego prochy spoczęły 23 kwietnia 1993 r. w krypcie kościoła garnizonowego św. Agnieszki w Krakowie.
Stowarzyszenie Józefa Piłsudskiego „Orzeł Strzelecki”
w Kanadzie
Komendant
Grzegorz Waśniewski
