Pamięć o polskiej historii i jej bohaterach jest szczególnie żywa wśród Polonii kanadyjskiej. Dzięki nieustannym wysiłkom społeczności polonijnej kolejne pokolenia kształtowane są w duchu patriotyzmu, szacunku i dumy z bycia Polakiem. To właśnie z potrzeby upamiętnienia polskiej historii powstał wyjątkowy projekt budowy pomnika poświęconemu polskim lotnikom, Pomocniczej Służbie Kobiet i personelowi naziemnemu w siłach powietrznych Wielkiej Brytanii – Royal Air Force w latach 1939-45.
Monument „Spirala Zwycięstwa”, będzie pierwszym i jedynym jak dotąd w Kanadzie pomnikiem informującym o kluczowej roli Polaków w czasie II wojny światowej, a przede wszystkim w Bitwie o Anglię, przypominającym o ich odwadze i poświęceniu – symbolem Polski walczącej i zwyciężającej.
Organizatorami tego przedsięwzięcia jest grupa działaczy polonijnych tworzących Komitet ds. budowy pomnika oraz Fundacja im. Maksymiliana Kolbego w Mississaudze. Pomnik ma stanąć na terenie Polskiego Centrum im. Jana Pawła II, a jego odsłonięcie planowane jest na 3 maja 2021 roku – dokładnie w 230 rocznicę ustanowienia Konstytucji 3 maja. Jednak aby to się udało, potrzebne jest zebranie funduszy na budowę tego wyjątkowego miejsca pamięci.
Polscy Bohaterowie żyją wśród nas
Trzy lata temu powstał pomysł wzniesienia pomnika upamiętniającego Polaków walczących przeciwko hitlerowskim Niemcom w czasie II wojny światowej.
Oryginalnymi Inicjatorami tego przedsięwzięcia byli zasłużeni weterani Jan Gasztold były prezydent Stowarzyszenia Lotników Polskich Skrzydło „Warszawa” oraz Bolesław Fujarczuk, który służył jako radio-operator pokładowy w legendarnym Dywizjonie 303.
Na początku tego roku do komitetu zaproszono również śp. Pułkownika Marcelego Ostrowskiego, pilota, strzelca pokładowego 301. Dywizjonu Bombowego Ziemi Pomorskiej, odznaczonego za swoje zasługi m.in. orderem Virtuti Militari.
Jak podkreśla Bolesław Fujarczuk monument będzie dowodem pamięci o tych, którzy walczyli o naszą wolność – Pomnik jest dla mnie szczególnie bardzo ważny bo sam byłem aktywnie zaangażowany w działania obronne. Jest to niezwykle ważne żeby historia tych ludzi została upamiętniona, właśnie tu na tej Ziemi kanadyjskiej, gdzie zamieszkuje bardzo dużo Polaków i gdzie po wojnie osiedliło się wielu uczestników bitwy o Wielką Brytanię, między innymi as lotnictwa, pierwszy dowódca Dywizjonu 303 Zdzisław Krasnodębski, czy Bolesław Orliński pilot i dowódca polskiego 305 Dywizjonu Bombowego w Wielkiej Brytanii. Będzie to pamiątka dla tych, którzy zapłacili najwyższą cenę, oddali swoje życie i tych którzy narażali się w walce o wolność – mówi weteran.
Siła sztuki rzeźbiarskiej
To właśnie Bolesław Fujarczuk, Jan Gasztold i Marceli Ostrowski, a także jego syn Chris Ostrowski zwrócili się do dwójki znanych wśród Polonii artystów Ani i Wojtka Biczysko z propozycją stworzenia projektu pomnika. – Nikt nie ma chyba wątpliwości, że potrzeba podtrzymywania pamięci o tych czasach i ludziach jest oczywistą sprawą każdego człowieka o polskich korzeniach. Dlatego kiedy w marcu tego roku zwrócono się do nas z prośbą o stworzenie szkicu, przyjęliśmy to wyzwanie stwarzając projekt rzeźby współczesnej „Spiral of Victory – Spirala Zwycięstwa” – mówi Wojtek Biczysko. Jak twierdzą autorzy projektu największą inspiracją była dla nich znajomość z lotnikami – świadkami tamtych wydarzeń m.in. śp. płk. Marcelim Ostrowskim, a także Janem Gasztoldem czy Bolesławem Fujarczukiem.
Od początku ich artystycznym zamierzeniem było stworzenie monumentu, który oddawałaby symbolikę zmagań Polaków – Cała forma tej rzeźby ma charakter wznoszącej, dynamicznej kompozycji. Oglądana z daleka reprezentuje lekkość lotu i romantykę wojowników powietrznych. Kompozycja umieszczona na wysokości 12 stóp ma reprezentować walkę samolotów tamtych czasów – mówi Wojtek Biczysko.
Jednocześnie podkreśla, że w czasie Bitwy o Anglię posługiwano się najnowszą technologią, która miała stawiać czoła nowoczesnej i straszliwej machinie wojennej przeciwnika. To także znajduje odzwierciedlenie w rzeźbie. – Z tego względu wybraliśmy stal nierdzewną, jako podstawowy materiał tej rzeźby i współczesną technologię do jej stworzenia. Naszym zadaniem jest rozbudzić ciekawość posługując się siłą sztuki rzeźbiarskiej. Ma ona nieść w sobie zadanie edukacyjne, ale przede wszystkim oddać hołd i pomóc nam pamiętać – konkluduje.
Centrum Polskiej kultury i tradycji
Niezwykle istotne jest także usytuowanie pomnika w sercu polonijnych wydarzeń, czyli na terenie Polskiego Centrum Kultury im. Jana Pawła II w sąsiedztwie największej parafii polonijnej na świecie – Kościoła im. Maksymiliana Kolbego.
– To wielki zaszczyt dla nas, że spośród tak wielu różnych lokalizacji to właśnie na terenie Centrum Jana Pawła II zostanie zrealizowana ta szlachetna idea. Jestem przekonany, że umiejscowienie „Spirali Zwycięstwa” w miejscu gdzie skupia się ogromna liczba Polonii zapewni należytą ekspozycję i pozwoli na godne uczczenie polskich bohaterów – komentuje Ted Fujarczuk Prezes Fundacji im. Maksymiliana Kolbego w Mississauga. Inicjatywa od samego początku spotkała się z bardzo entuzjastycznym przyjęciem organizacji polonijnych i przedstawicieli polskiego rządu w Kanadzie.
Patronami honorowymi projektu jest m.in. Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Ottawie, Konsulat Generalny RP w Toronto, Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce, Związek Polaków w Kanadzie, Związek Nauczycielstwa Polskiego w Kanadzie i Związek Narodowy Polski Gmina 1.
Razem możemy więcej
Obecnie wstępna faza projektowa została zakończona. Kolejna to budowa pomnika i stworzenie małej architektury w otoczeniu rzeźby. Jednak żeby ten plan mógł zostać zrealizowany potrzebne jest zebranie sumy w wysokości 195 000 dolarów kanadyjskich. W tym celu została stworzona m.in. strona internetowa za pośrednictwem, której można wpłacać fundusze.
Ruszyła także kampania informacyjna w mediach społecznościowych i lokalnych. Wszyscy zaangażowani w projekt wierzą, że wspólnymi siłami uda się zrealizować to wielkie przedsięwzięcie. Będzie to wspaniałe dziedzictwo dla przyszłych pokoleń, a także wyjątkowy dar dla kilku żyjących jeszcze wśród nas świadków historii, weteranów II wojny światowej, których marzeniem jest aby pamięć o polskiej historii przetrwała. – Chciałbym przekazać przyszłym pokoleniom, żeby pamiętali o polskiej historii i nie zapominali o swoich korzeniach. Ten pomnik to ewidencja tego co przeszliśmy -– podsumowuje Bolesław Fujarczuk. Warto o tym pamiętać.
Więcej informacji o tym jak wesprzeć budowę znajduje się na stronie Polskiego Centrum Jana Pawła II https://www.jp2pcc.ca/spiral/
Natalia Labuz
Komitet ds. budowy pomnika „Spirala Zwycięstwa”
