W ciągu kilku dni po inwazji Władimira Putina na Ukrainę rosyjski system finansowy wydawał się być na skraju załamania. Zachód nałożył szereg sankcji finansowych, w szczególności na rezerwy walutowe rosyjskiego banku centralnego, co spowodowało gwałtowny spadek kursu rubla i skłoniło obywateli do gorączkowego wycofywania gotówki. Następnie bank centralny podniósł stopy procentowe, narzucił kontrolę kapitału i wstrzyknął płynność do systemu bankowego i chociaż część rosyjskich rezerw walutowych pozostaje zamrożona, kraj nadal generuje około 1 miliarda dolarów dziennie z eksportu energii.
Rosja przestała publikować szczegółowe miesięczne statystyki handlowe. Ale dane od partnerów handlowych sugerują, że w miarę spadku importu i utrzymującego się eksportu Rosja odnotowuje rekordową nadwyżkę handlową.
9 maja Chiny poinformowały, że ich eksport towarów do Rosji spadł w kwietniu o ponad jedną czwartą w porównaniu z rokiem poprzednim, podczas gdy ich import z Rosji wzrósł o ponad 56%. Niemcy odnotowały w marcu 62% miesięczny spadek eksportu do Rosji, a import spadł o 3%. Sumując takie przepływy przez ośmiu największych partnerów handlowych Rosji, szacujemy, że rosyjski import spadł o około 44% od czasu inwazji na Ukrainę, podczas gdy jego eksport wzrósł o około 8%.
Import załamał się częściowo dlatego, że sankcje nałożone na rosyjski bank centralny i wydalenie niektórych pożyczkodawców z międzybankowej sieci wiadomości swift utrudniły konsumentom i firmom kupowanie zachodnich towarów. Elina Ribakova z Institute of International Finance ( iif ), grupy bankierów, mówi, że niepewność regulacyjna również była na początku dużym czynnikiem, ponieważ zachodnie firmy nie były pewne, które rosyjskie banki zostały objęte sankcjami. Nie bez znaczenia były również zakłócenia logistyczne, w tym decyzje zachodnich firm o wstrzymaniu dostaw do Rosji. Wczesna deprecjacja rubla osłabiła również rosyjski popyt na import, mówi Claus Vistesen z firmy doradczej Pantheon Macroeconomics.
Tymczasem eksport Rosji, w tym eksport skierowany na Zachód, utrzymuje się zaskakująco dobrze. Sankcje pozwalają na nieprzerwaną sprzedaż ropy i gazu na całym świecie. A wzrost cen energii jeszcze bardziej zwiększył przychody.
W rezultacie analitycy spodziewają się, że w nadchodzących miesiącach nadwyżka handlowa Rosji osiągnie rekordowy poziom. iif szacuje, że w 2022 r . nadwyżka na rachunku obrotów bieżących, obejmująca handel i niektóre przepływy finansowe, może wynieść 250 mld USD (15% ubiegłorocznego pkb ), czyli ponad dwukrotnie więcej niż 120 mld USD odnotowane w 2021 r.
Sankcje te wzmocniły Rosję. Ribakova uważa, że skuteczność sankcji finansowych mogła osiągnąć swoje granice. W następnej kolejności musi nastąpić decyzja o zaostrzeniu sankcji handlowych.
Jednak wprowadzenie takich środków może zająć trochę czasu. Nawet jeśli UE wprowadzi w życie swoją propozycję zakazu rosyjskiej ropy, embargo będzie wprowadzane tak powoli, że import ropy z Rosji spadnie w tym roku tylko o 19%, mówi Liam Peach z firmy konsultingowej Capital Economics. Pełny wpływ tych sankcji będzie odczuwalny dopiero na początku 2023 r. – do tego momentu Putin zgromadzi miliardy na sfinansowanie swojej wojny.
za The Economist
