Obecny tekst jest czwartym z serii artykułów poruszających tematy prawne, które w chwili zaskoczenia przez COVID-19 nabrały szczególnego znaczenia.
Nie jest łatwo w chwili obecnej o dyskusje na optymistyczne tematy i prawo nie jest w tym zakresie wyjątkiem.
W niniejszym artykule i w kilku następnych omówimy podstawowe dokumenty prawne, które można sporządzić aby zawrzeć dyspozycje i dyrektywy dla osób trzecich na wypadek choroby lub śmierci. Będą to: (1) dyrektywy dotyczące zdrowia (advance directives, zwane również advance care directives lub advance medical directives); (2) pełnomocnictwa dotyczące zdrowia (powers of attorney for personal care); (3) pełnomocnictwa dotyczące mienia (powers of attorney for property); (4) testamenty (wills); oraz (5) testamenty holograficzne (holographic wills). Pierwsze trzy z tych dokumentów mają znaczenie prawne za życia osoby, która je sporządziła. Dwa ostatnie po śmierci. Omówimy również znaczenie tzw. dyspozycji testamentowych (testamentary dispositions) występujących w innych dokumentach, które wielu z nas już sporządziło niekoniecznie zdając sobie sprawę, iż mają one właśnie odpowiednik znaczenia testamentowego.
Co to jest dyrektywa dotycząca zdrowia (advance directive), czasem nazywana również health directive czy living will? Jest to dokument sporządzony przez daną osobę, który zawiera wytyczne dotyczące zabiegów medycznych, których ona nakazuje nie stosować lub stosować (jeżeli jest to możliwe) na wypadek, gdy osoba sporządzająca ten dokument nie będzie w stanie sama takich instrukcji udzielić.
W przeciwieństwie do pełnomocnictwa dotyczącego zdrowia (power of attorney for personal care), który omówimy w następnym artykule, dyrektywa dotycząca zdrowia nie ma określonego formatu prawnego i procedury jego wykonania. Dyrektywa ta może być skierowana do określonej osoby lub być w formie ogólnej. Może być dokumentem dodatkowym do już sporządzonego pełnomocnictwa dotyczącego zdrowia lub istnieć niezależnie. Sporządzający ją winien w sposób jasny przedstawić w formie dyrektyw życzenia jakich procedur sobie nie życzy lub na jakie się godzi. Dyrektywy te muszą być realistyczne i możliwe do wykonania.
Format sporządzenia dokumentu jest dowolny, lecz musi być oczywiste, iż jest on sporządzony przez osobę, której dotyczy. Może, ale nie musi, być sporządzony odręcznie i powinien być podpisany. Może być sporządzony lub przyjęty w obecności świadka lub poświadczony notarialnie. O jego istnieniu powinna być powiadomiona osoba lub grono osób, z którymi jest najbardziej prawdopodobne, iż lekarze lub personel opieki medycznej będą się w razie konieczności konsultować. W przypadku, gdy osoba sporządzająca dyrektywę już posiada formalnie sporządzone pełnomocnictwo dotyczące zdrowia (power of attorney for personal care), treść dyrektywy nie powinna być sprzeczna z wytycznymi danymi w pełnomocnictwie. Powinna takie pełnomocnictwo uzupełniać.
Mimo, że dyrektywa dotycząca zdrowia jest dokumentem mniej formalnym niż inne dokumenty prawne, należy pamiętać, że w przypadku, gdy miała by być użyta, określi ona zakres decyzji, jakie w imieniu osoby sporządzającej będą podejmowane. A zatem nie powinna być traktowana jako dokument sporządzany ad hoc, lecz po przemyśleniu dokładnie konsekwencji jakie z jego istnienia mogą wynikać.
Na zakończenie należy podkreślić, iż w Prowincji Ontario terminy living will czy health directive używane są w formie potocznej do określenia takiego dokumentu. Termin living will jest terminem amerykańskim i nie ma jako taki statusu prawnego w Ontario. Nie oznacza, iż użycie takiego lub innego terminu dla określenia dokumentu unieważniło by go w przypadku, gdy jego treść, zakres i autentyczność są oczywiste. Użycie terminu medical directive jest jednak niewskazany, gdyż jest to oficjalny termin stosowany przez personel służby zdrowia dla nakazania określonej procedury medycznej a nie życzeń pacjenta.
Janusz Puzniak
Barrister and Solicitor
416-999-3023
