Prezydent Karol Nawrocki podpisał 26 września 2025 r. nowelizację ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa która przedłuża legalność pobytu Ukraińców w Polsce do 4 marca 2026 r. i uzależnia wypłatę świadczenia 800+ od aktywności zawodowej rodzica (tj. pracy w Polsce). Jest to inna wersja projektu niż ta, którą zawetował miesiąc wcześniej (25 sierpnia 2025 r.), gdy uznał pierwotny rządowy tekst za niewystarczający, bo nie wprowadzał ograniczeń w świadczeniach dla niepracujących Ukraińców.
Ukraińcy przebywający legalnie w Polsce na podstawie specustawy (tj. ci, którzy przybyli po 24 lutego 2022 r. w związku z wojną) nadal będą mieli prawo do podstawowej opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (NFZ), nawet jeśli nie płacą składek zdrowotnych. Jednak ustawa podpisana 26 września 2025 r. wprowadza istotne ograniczenia dla nieubezpieczonych (niepracujących) dorosłych – wyklucza dostęp do wielu specjalistycznych i kosztownych świadczeń.
Wszyscy legalnie przebywający Ukraińcy (w tym niepracujący) zachowują prawo do wizyt u lekarza rodzinnego (POZ – podstawowa opieka zdrowotna). Podstawowych badań diagnostycznych. Hospitalizacji w trybie nagłym (ratunkowym). Ambulatoryjnej opieki specjalistycznej w zakresie podstawowym (np. konsultacje u specjalistów bez drogich procedur).
Dzieci i młodzież zachowają pełny, nieograniczony dostęp do wszystkich świadczeń zdrowotnych do 18. roku życia, niezależnie od aktywności zawodowej rodziców (z wyjątkiem świadczeń 800+ powiązanych z pracą).
Wyjątkiem są osoby ranne w wyniku działań wojennych na Ukrainie mają prawo do pełnej opieki, nawet bez ubezpieczenia.
Nowelizacja wprowadza “listę zamkniętą” świadczeń, do których nie będą mieli dostępu nieubezpieczeni Ukraińcy niepłacący składek ZUS.
Obejmuje to m.in.: Rehabilitację (w tym turnusy rehabilitacyjne i sanatoryjne).
Leczenie stomatologiczne (np. zaawansowane zabiegi dentystyczne).
Programy lekowe i refundowane leki (zwłaszcza drogie leki innowacyjne w onkologii).
Ratunkowy dostęp do technologii lekowych (np. nowe terapie).
Przeszczepy komórek, tkanek i narządów (z wyjątkiem nagłych przypadków).
Kosztowne procedury specjalistyczne, takie jak: leczenie zaćmy, endoprotezy stawów w trybie planowym, ortopedia zaawansowana.
Celem ograniczeń jest zakończenie “turystyki zdrowotnej” i nadużyć,
Niepracujący Ukraińcy mogą dobrowolnie opłacić składkę NFZ (ok. 600-700 zł/mies.), co daje pełny dostęp.
W sierpniu 2025 r. Nawrocki zawetował poprzednią ustawę, argumentując, że po 3,5 roku od inwazji Rosji na Ukrainę (od marca 2022 r.) system pomocy wymaga uszczelnienia i większej sprawiedliwości społecznej. Kluczowe zastrzeżenia to brak ograniczenia świadczenia 800+ tylko do pracujących Ukraińców – prezydent podkreślał, że Polacy płacący podatki i składki powinni być traktowani co najmniej na równi z gośćmi z Ukrainy, a pomoc nie może być “nielimitowana” dla osób niepodejmujących pracy.
Po wecie Nawrocki zgłosił własny projekt ustawy do Sejmu, który zawierał te elementy, ale ostatecznie go wycofał na rzecz rządowej odpowiedzi.
Nowa ustawa, uchwalona przez Sejm 12 września 2025 r., jest odpowiedzią rządu na prezydenckie weto i wprowadza kluczowe poprawki, które spełniły oczekiwania Nawrockiego: Ograniczenie 800+: Świadczenie przysługuje tylko Ukraińcom pracującym w Polsce (płacącym podatki i składki). To kończy wypłaty dla niepracujących, co prezydent uznał za “sprawiedliwość społeczną”.
Przedłużenie legalnego pobytu: Do 4 marca 2026 r., z dostępem do rynku pracy, edukacji i służby zdrowia – to zapobiega chaosowi dla ok. 1 mln Ukraińców i pracodawców. Wygaszenie przyjmowania nowych osób do ośrodków zbiorowego zakwaterowania od 31 października 2025 r. (poza grupami wrażliwymi), ograniczenie świadczeń dla osób przekraczających granicę w małym ruchu granicznym oraz zakończenie “turystyki socjalnej”.
