Minister finansów François-Philippe Champagne przedstawił 4 listopada pierwszy projekt budżetu  rządu Carneya. Budżet zakłada deficyt w wysokości 78,3 miliarda dolarów w tym roku fiskalnym i prognozuje, że relacja długu do PKB wzrośnie, a następnie ustabilizuje się w ciągu najbliższych kilku lat.

Plan finansowy ma na celu wzmocnienie gospodarki Kanady w obliczu globalnych wyzwań, takich jak  cła handlowe ze strony USA, spowolnienie wzrostu i potrzeba dywersyfikacji handlu. Budżet skupia się na inwestycjach w infrastrukturę, innowacje, klimat i obronność, przy jednoczesnych cięciach w administracji publicznej. Łącznie zakłada 141 mld CAD nowych wydatków, zrównoważonych oszczędnościami rzędu 51 mld CAD, co prowadzi do deficytu na poziomie 78,3 mld CAD w 2025-2026 (wzrost o 116% w porównaniu do poprzedniego roku). Celem jest zrównoważenie bieżących wydatków z dochodami do 2028-2029 i utrzymanie spadającego deficytu w relacji do PKB.

W budżecie  wprowadzono cięcia podatkowe dla osób fizycznych, skupiając się głównie na uldze dla klasy średniej i niższych dochodów. Obniżka najniższej stawki PIT: Stawka federalna dla pierwszego progu dochodowego (do 55 867 CAD w 2025 r.) spada z 15% do 14% (stopniowo: do 14,5% w 2025 r., a pełna 14% od 2026 r.). To obejmie ok. 22 mln Kanadyjczyków, głównie tych z dochodami poniżej 114 750 CAD (dwa najniższe progi).

PONIŻEJ KONTYNUACJA TEKSTU

Gospodarka Kanady stoi w obliczu spowolnienia spowodowanego niepewnością handlową i wyższymi stopami procentowymi. Prognozy są ostrożne, ale zakładają stopniowe ożywienie:

Wzrost realnego PKB: 1,1% w 2025 r., 1,2% w 2026 r., a następnie ok. 2% od 2027 r. (niższe niż prognozowano jesienią 2024 r. o 1,8% do końca 2027 r.).
Inflacja (CPI): Ok. 2% średnio w 2025 r. i później, z core inflation na poziomie 3%.
Bezrobocie: Szczyt na 7,2% pod koniec 2025 r. (średnio 7,0% w roku), spadek do 6,0% w 2029 r.

Te prognozy uwzględniają wpływ szoku gospodarczego (np. cła USA), który pogarsza bilans budżetowy o średnio 7 mld CAD rocznie.

Deficyt rośnie w krótkim terminie z powodu inwestycji, ale ma spadać w relacji do PKB. Dług federalny w relacji do PKB wzrośnie nieznacznie do 43,3% w 2028-2029, pozostając poniżej średniej G7. Dochodów oczekuje się na poziomie 507,5 mld CAD w 2025-2026, a wydatków 585,9 mld CAD.

Budżet kładzie nacisk na “narodowe projekty budowlane” warte ponad 60 mld CAD, które mają stworzyć tysiące miejsc pracy i wzmocnić łańcuchy dostaw.

Kluczowe elementy:Biuro Wielkich Projektów (Major Projects Office): 213,8 mln CAD na 5 lat (od 2025-2026) na przyspieszanie projektów infrastrukturalnych (np. LNG Canada Phase 2, reaktor modułowy w Darlington, terminal w Contrecœur). Wsparcie dla konsultacji z rdzennych ludów: dodatkowe 50,1 mln CAD.

Ulgi podatkowe na produktywność (Productivity Super-Deduction): Natychmiastowe odpisy 100% na maszyny, sprzęt czystej energii i R&D; rozszerzenie na budynki produkcyjne. Koszt: ok. 2,7 mld CAD rocznie, ale ma przyciągnąć 9 mld CAD dodatkowej produkcji.

Sztuczna inteligencja i innowacje: 925,6 mln CAD na infrastrukturę AI; 440 mln CAD na ulepszenie ulg SR&ED (badania i rozwój); 1 mld CAD na venture capital dla firm high-growth.

Imigracja i pozyskiwanie talentów: 380 tys. stałych rezydentów rocznie (2026-2028); 97 mln CAD na uznawanie kwalifikacji zagranicznych; do 1,7 mld CAD na rekrutację 1000+ badaczy.

Infrastruktura: 51 mld CAD na Fundusz Budowy Silnych Wspólnot (mieszkalnictwo, zdrowie); 55,2 mln CAD na lotniska i porty.

Strategia klimatyczna: 2 mld CAD na fundusz surowców krytycznych; rozszerzenie kredytów podatkowych na energię czystą (do 2035 r.); regulacje na metan i emisje z ropy/gazu.

Aby zrównoważyć inwestycje, budżet wprowadza oszczędności z Przeglądu Wydatków (Comprehensive Expenditure Review): 60 mld CAD w ciągu 5 lat, w tym 13 mld CAD rocznie do 2028-2029. Obejmuje redukcję bieżących wydatków operacyjnych poniżej 1% wzrostu rocznie (w porównaniu do 8% w ostatniej dekadzie).
Cięcia w administracji publicznej: Likwidacja 16 tys. etatów; cięcia do 15% w ministerstwach, co da ok. 44 mld CAD oszczędności. Łączne cięcia wydatków: 58,2 mld CAD w ciągu 5 lat.
Inne: Redukcja marnotrawstwa w operacjach rządowych; brak podwyżek w programach socjalnych poza celowymi inwestycjami.

Budżet podkreśla “trudne wybory” w celu ochrony programów socjalnych i wzrostu. Pełny dokument jest dostępny na stronie rządowej: budget.canada.ca/2025.

W budżecie przewidziano również, że ustanowienie stałego krajowego programu żywienia w szkołach, do czego Carney zobowiązał się w październiku, będzie kosztować 216,6 miliona dolarów rocznie, począwszy od roku budżetowego 2029-2030.

Rząd Kanady podkreśla ochronę kluczowych programów socjalnych, aby uniknąć bezpośrednich cięć w świadczeniach dla obywateli, jednocześnie wprowadzając oszczędności poprzez restrukturyzację administracji i programów o niskiej efektywności. Nie wszystkie dotychczasowe programy socjalne zostały w pełni utrzymane bez zmian –  wprowadzono cięcia w niektórych obszarach, zwłaszcza w programach dla rdzennych ludów (Indigenous), zatrudnieniu, zdrowiu publicznym i imigracji. Te redukcje wynikają z Przeglądu Wydatków (Comprehensive Expenditure Review), który zakłada 60 mld CAD oszczędności w ciągu 5 lat, głównie poprzez 2% cięcia w bazie wydatków wybranych ministerstw i konsolidację programów.

Opieka nad dziećmi (Canada Child Care), opieka dentystyczna (Canadian Dental Care Plan) i farmacare (Pharmacare)- wszystkie zostały utrzymane bez cięć.

Program Żywienia w Szkołach (National School Food Program) wejdzie na stałe, zapewniając posiłki dla do 400 tys. dzieci rocznie (oszczędności dla rodzin z dwójką dzieci: średnio 800 CAD rocznie).

Utrzymano programy zatrudnienia młodzieży: Kontynuacja Youth Climate Corps, Canada Summer Jobs, Youth Employment and Skills Strategy oraz Student Work Placement Program – planowane 175 tys. miejsc w 2026-2027 r.

Brak podwyżek w tych obszarach, ale budżet podkreśla, że cięcia operacyjne pozwalają na realokację środków na priorytety.

Deficyt budżetowy jest rekordowy dla okresu poza pandemią.
Kanada będzie płacić 76 MILIARDÓW dolarów rocznie z tytułu odsetek do 2030 r., a dług rządu Kanady wzrośnie do 1,5 biliona dolarów! Każdy dolar, który zapłacisz w ramach GST, pójdzie na spłatę odsetek od długu.