Pejzaż malarstwa polskiego odsłania swoje bogactwo i różnorodność na wyjątkowej wystawie w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki. W ramach tej ekspozycji prezentowanych jest blisko 246 dzieł, autorstwa 140 wybitnych malarzy, którzy z pasją tworzą w pełnej gamie nurtów artystycznych. Od realistycznego oddania rzeczywistości po abstrakcyjne poszukiwania formy – wszystkie te prądy są reprezentowane, ukazując fascynujący rozwój i zróżnicowanie polskiego malarstwa. Wystawę zatytułowaną “Pejzaż malarstwa polskiego” przygotowała Zachęta, Narodowa Galeria Sztuki, a kuratorem tego wydarzenia jest dyrektor Zachęty, Janusz S. Janowski. Na ponad siedmiu salach galerii zgromadzono nie tylko prace uznanych klasyków współczesności, ale również dzieła malarzy średniego pokolenia oraz najbardziej obiecujących debiutantów. Ta wielopokoleniowa prezentacja ukazuje różnorodność artystycznego krajobrazu, odzwierciedlając zarówno tradycję, jak i nowatorskie podejścia do sztuki.
Janusz S. Janowski podkreśla wagę tej wystawy, będącej rezultatem intensywnych poszukiwań w różnych ośrodkach artystycznych. “Solennie przygotowywaliśmy się do tego wydarzenia, prowadząc poszukiwania niemal we wszystkich ośrodkach i środowiskach związanych ze sztukami plastycznymi” – mówił dyrektor Janowski. Efektem tych wysiłków jest niezwykle satysfakcjonująca ekspozycja, która prezentuje nie tylko znakomite obrazy, ale również stanowi panoramę współczesnego malarstwa polskiego.
Ta wystawa stanowi istotną kontynuację wielkich poprzednich ekspozycji, zwłaszcza mając na uwadze historyczną serię wydarzeń. Rozpoczynając od monumentalnej wystawy “Arsenał” z 1955 roku, zorganizowanej przez Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, która zgromadziła łącznie 486 prac 244 artystów. Wydarzenie to zapisało się jako kamień milowy w historii sztuki polskiej. Wówczas już prezentowano różnorodność artystyczną, dając głos zarówno doświadczonym twórcom, jak i młodym talentom. W 1988 roku kontynuowano tę tradycję, sięgając po tę samą nazwę, organizując “ARSENAŁ ’88” – Wystawę Młodej Plastyki Polskiej. Odbyła się w Hali Gwardii w Warszawie i miała na celu prezentację prac 389 współczesnych, młodych artystów (pokolenie 1950–1965) z różnych dziedzin, takich jak malarstwo, rzeźba, fotografia i inne formy wyrazu artystycznego. Reakcja publiczności była imponująca, a przez sześć tygodni wystawę odwiedziło sto tysięcy osób. W 2008 roku, z okazji dwudziestolecia “Arsenał ’88”, zorganizowano specjalną wystawę “Arsenał ’88 – 20 lat po…”, aby uczcić i prześledzić dorobek tego historycznego wydarzenia. Równocześnie, w 1988 roku odbył się pokaz młodych artystów związanych z Galerią Promocyjną w Warszawie, noszącą nazwę “Świeżo malowane”. Ta równoległa prezentacja odbyła się w Centralnym Biurze Wystaw Artystycznych w Zachęcie, stanowiąc jednocześnie kolejny rozdział w rozwijającej się historii sztuki współczesnej w Polsce.
W trakcie wernisażu, obecnej wystawy, który odbył się w czwartek, uczestnicy mieli okazję doświadczyć dwóch równie istotnych wydarzeń. Oprócz prezentacji “Pejzażu malarstwa polskiego”, Zachęta, Narodowa Galeria Sztuki uhonorowała także Jerzego Nowosielskiego, ustanawiając rok 2023 Rokiem tego wybitnego malarza. Z tej okazji przygotowano indywidualną wystawę 60 dzieł Nowosielskiego, które wprowadziły widzów w fascynujący świat jego sztuki.
Warto zaznaczyć, że wystawa “Pejzaż malarstwa polskiego” jest dostępna dla publiczności od 17 listopada 2023 r. do 3 marca 2024 r. Warto podkreślić, że choć wydarzenie to przynosi radość i inspirację dla wielu, pojawił się także cień kontrowersji. Grupa artystów, w tym Tomasz Ciecierski, Agata Bogacka, Jan Dobkowski, Łukasz Korolkiewicz, Marcin Maciejowski, Magdalena Moskwa, Wilhelm Sasnal, Marek Sobczyk, Paweł Susid i
Leon Tarasewicz, zdecydowanie sprzeciwiła się ekspozycji ich prac na tej wystawie, kierując list do dyrektora Zachęty, w którym podkreślają swoje prawa autorskie i prawo do decydowania o kontekście wykorzystania ich dzieł.
Email, który otrzymałem od rzecznika prasowego, przekazuje:
“ Aby zapewnić reprezentację różnych szkół, kierunków i nurtów, przy tworzeniu wystawy Zachęta, Narodowa Galeria Sztuki zaprosiła do współpracy wielu artystów, a także skorzystała z kolekcji własnej nabytych na przestrzeni lat dzieł sztuki oraz skorzystała z możliwości użyczenia dzieł od innych podmiotów. Galeria korzysta z prac na wystawie w ramach swojej działalności statutowej i w granicach określonych w umowach z poszczególnymi organizacjami i twórcami – w tym w zakresie nabytego prawa do publicznego eksponowania dzieł”.(-) Prezentowane prace są integralną częścią publicznych zbiorów Zachęty. Wszystkie dzieła są nabywane przez Zachętę na podstawie umowy z ich autorem, właścicielem, spadkobiercą bądź inną galerią”.
Post Scriptum:
Rolą artysty jest wyrażanie emocji i tworzenie dzieł, które pobudzają wyobraźnię i refleksję, przynosząc oryginalność i głęboki przekaz społeczeństwu. Prezentacja dzieł publiczności to proces dzielenia się twórczością artystyczną z szerokim audytorium, umożliwiając oglądającym doświadczenie i interpretację sztuki. To sposób na nawiązanie dialogu między twórcą a widzem oraz inspirację do refleksji i dyskusji na temat sztuki.
Protest niektórych twórców z pewnością nosi charakter czysto polityczny, jak to podają lewicowe gazety. Dyrektor został mianowany przez ministra Glińskiego, co sprawia, że jest określany jako “PiS-owiec”.
Tutaj można sobie zadać kuriozalne pytanie. Czy przeniesienie całej wystawy do jednej z renomowanych nowojorskich galerii skłoniłoby tych samych protestujących do wyrażenia swojego sprzeciwu? To pytanie, choć retoryczne, otwiera przestrzeń do refleksji, sugerując, że potencjalny rezultat mógłby być zupełnie odmienny.
Poniższy tekst opiera się na informacjach pochodzących z internetowych mediów oraz materiałach dostarczonych przez rzecznika prasowego organizacji ‘Zachęta’.”
