Niski poziom wydajności pracy w Kanadzie naraża kraj na ryzyko utraty miliardowych inwestycji na rzecz Meksyku, w czasie gdy tzw. boom nearshoringowy zachęca firmy do przenoszenia łańcuchów dostaw do Ameryki Północnej – ostrzegają ekonommiści
Meksyk szybko staje się globalnym miejscem docelowym produkcji na potrzeby dostaw do Stanów Zjednoczonych, gdzie firmy szukają dostawców bliżej kraju, aby zmniejszyć swoją zależność od Chin i skrócić łańcuch dostaw.
Kanada jak na razie nie odniosła żadnych korzyści z tej tendencji.
Jeśli rząd premiera Justina Trudeau nie podejmie działań zwiększających produktywność, Kanada straci historyczną szansę na przyciągnięcie funduszy napływających do regionu w wyniku boomu „nearshoringowego”.
Wydajność pracy kanadyjskich przedsiębiorstw spadła w 2023 r. o 1,8%, co stanowi trzeci rok spadku z rzędu. To skłoniło starszą wiceprezesa Banku Kanady, Carolyn Rogers, do wszczęcia alarmu. Obwiniła za ten stan rzeczy opóźnione inwestycje w maszyny, sprzęt i własność intelektualną.
Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że napływ migrantów; taniej, nisko wykwalifikowanej siły roboczej, stanowi dla przedsiębiorstw zachętę do odłożenia inwestycji w badania, szkolenia i innowacje. W rezultacie poziom produktywności Kanady wśród gospodarek G7 jest obecnie przedostatni po Włoszech i poniżej średniej w grupie OECD.
Ekonomiści twierdzą, że utrzymująca się niska wydajność pracy zmniejsza zyski, a także sprawia, że kanadyjska produkcja jest droga i niekonkurencyjna w skali globalnej.
Po drugiej strony Meksyk znajduje się w idealnym położeniu. Zagraniczne firmy od dawna ściągają do Meksyku ze względu na niższe koszty pracy i inne niskie koszty produkcji, powiedział Juan José Gómez-Camacho, starszy pracownik Instytutu Polityki Zagranicznej SAIS w Waszyngtonie i były ambasador Meksyku w Kanadzie.
Stwierdził, że obecnie „Meksyk czerpie największe korzyści” z fali nowych inwestycji wywołanej wysiłkami Stanów Zjednoczonych na rzecz zmniejszenia zależności od Chin.
Meksyk w ubiegłym roku zastąpił Chiny jako największy partner handlowy Stanów Zjednoczonych; Kanada straciła status największego partnera handlowego USA dziesięć lat temu.
Według oficjalnych danych, bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) w Meksyku w 2023 r. osiągnęły rekordową kwotę 36 miliardów dolarów, co oznacza wzrost o 27% w porównaniu z rokiem poprzednim, z czego ponad połowa trafiła do sektora produkcyjnego.
Z kolei BIZ do Kanady spadły w 2023 r. o 42% do 52,4 mld dolarów kanadyjskich (38,4 mld dolarów) w porównaniu z rokiem poprzednim. Nakłady brutto na środki trwałe spadły o 7% między pierwszym kwartałem 2022 r. a ostatnim kwartałem 2023 r.
Meksyk, którego rozległa powierzchnia parków przemysłowych na północy jest wynajęta prawie w 100%, tworzy transgraniczny korytarz kolejowy, a jego 18 portów pomogło w generowaniu rekordowych BIZ – wynika z danych handlowych.
W kluczowym sektorze motoryzacyjnym Meksyk produkuje już 1,5 razy więcej pojazdów niż Kanada i osiągnął poziom produkcji sprzed pandemii. Produkcja pojazdów w Kanadzie utrzymuje się poniżej poziomu z 2019 r., a sektorowi trudno jest konkurować z Meksykiem pod względem kosztów pracy ze względu na uzwiązkowioną siłę roboczą.
Meksyk przyciąga również inwestycje szeregu uczestników łańcucha dostaw branży motoryzacyjnej w ramach przejścia na pojazdy elektryczne (EV), w tym Teslę (TSLA.O),
Bez wątpienia Kanada zauważyła pewne oznaki optymizmu na froncie inwestycyjnym – zwłaszcza gwałtowny wzrost inwestycji związanych z pojazdami elektrycznymi w ciągu ostatniego roku dzięki rządowym zachętom podatkowym. Obejmuje to ogłoszone w zeszłym tygodniu plany dotyczące fabryki pojazdów elektrycznych o wartości 15 miliardów dolarów kanadyjskich i produkcji akumulatorów przez japońską Hondę (7267.T), co stanowi największą inwestycję tej firmy w Ameryce Północnej.
„Kanada jest światowej klasy terenem dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych” – zapewnia tymczasem Katherine Cuplinskas, rzeczniczka ministerstwa finansów. „Niedawno ogłoszone inwestycje firm Honda, Dow Chemicals, Volkswagen, Stellantis i Northvolt stanowią konkretny dowód na atrakcyjność Kanady dla globalnego kapitału prywatnego”.
W budżecie na ten miesiąc rząd obiecał także 2,4 miliarda dolarów kanadyjskich na wsparcie działań związanych ze sztuczną inteligencją w ciągu pięciu lat w celu poprawy produktywności.
W pierwszych trzech kwartałach 2023 r. Kanada odnotowała największe BIZ w przeliczeniu na mieszkańca wśród krajów G7 i przyciągnęła trzecie co do wielkości globalne inwestycje na świecie, a Cuplinskas dodała, że wartość całkowitych BIZ wzrosła w zeszłym roku o 52,4 miliarda CAD, przy czym USA stanowią prawie połowę.
Ekonomiści twierdzą jednak, że rząd potrzebuje bardziej skoordynowanych wysiłków, aby wykorzystać szansę w postaci Nearshoringu, a propozycja budżetu mająca na celu podniesienie podatku od zysków kapitałowych dla zamożnych osób i przedsiębiorstw będzie jeszcze bardziej wypierać kapitał. Meksyk cieszy się tymczasem wyższym poziomem produktywności i niższymi kosztami pracy, powiedział Pedro Antunes, główny ekonomista w niezależnym zespole doradców Conference Board of Canada. „Być może zagapiliśmy się i nasz pociąg już odjechał” – dodał.
