- W ciągu najbliższych pięciu lat Ottawa wyda o 52,9 miliarda dolarów więcej niż planowano.
- Minister finansów Chrystia Freeland przewiduje, że Ottawa odnotuje w tym roku fiskalnym deficyt w wysokości 40 miliardów dolarów.
- Budżet obejmuje 8,5 miliarda dolarów nowych wydatków na budownictwo mieszkaniowe.
- Inne duże pozycje budżetowe obejmują 6 miliardów dolarów kanadyjskiego zasiłku dla osób niepełnosprawnych i krajowy program dożywiania w szkołach o wartości 1 miliarda dolarów.
- Freeland podniesie podatki od zysków kapitałowych płacone przez bogatych i korporacje, aby zebrać około 19 miliardów dolarów nowych dochodów.
- Koszty obsługi rosnącego długu publicznego znacznie wzrosły – są obecnie o około 2 miliardy dolarów wyższe niż przewidywano jeszcze kilka miesięcy temu.
- Rząd wyda w tym roku więcej na obsługę zadłużenia niż na służbę zdrowia.
- Czwarty budżet minister finansów Chrystii Freeland zapewnia duży program mieszkaniowy dla millenialsów i wyborców z pokolenia Z – wielomiliardowe zobowiązanie, które ma zostać częściowo spłacone poprzez podwyżkę podatków dla bogatej i korporacyjnej Kanady.
Dokument Freeland wzywa do około 52,9 miliarda dolarów nowych wydatków w ciągu najbliższych pięciu lat – to znaczący skok w stosunku do tego, co Ottawa zapowiedziała w jesiennym oświadczeniu gospodarczym opublikowanym zaledwie kilka miesięcy temu.
Aby zrównoważyć część tych nowych wydatków, Freeland proponuje zmiany w polityce, które według rządu wygenerują około 21,9 miliarda dolarów nowych dochodów w ciągu najbliższych pięciu lat. Pieniądze te mają pochodzić częściowo z wyższych podatków od zysków kapitałowych oraz podwyżki akcyzy na papierosy i produkty do wapowania.
Podczas gdy rząd wydaje ogólnie więcej, twierdzi, że lepszy niż oczekiwano wzrost gospodarczy i wyższe podatki utrzymają deficyt pod kontrolą.
Preferowaną przez liberalny rząd “kotwicą fiskalną” – punktem odniesienia dla budżetu, który kieruje jego decyzjami – od dawna jest utrzymywanie relacji długu netto do PKB w trendzie spadkowym, przy czym poziom zadłużenia ściśle podąża za ogólną wielkością gospodarki.
Dokument budżetowy mówi, że rząd musi spełnić ten punkt odniesienia w nadchodzących latach, aby utrzymać rating kredytowy Kanady na poziomie potrójnego A.
Koszty finansowania rosnącego zadłużenia Kanady – które w ciągu ostatnich dziewięciu lat wzrosły ponad dwukrotnie do 1,4 biliona dolarów – pochłaniają coraz więcej dolarów podatników, ponieważ rząd jest zmuszony do refinansowania pożyczek po wyższych stopach procentowych.
Opłaty za dług publiczny będą kosztować w tym roku o 2 miliardy dolarów więcej niż prognozowano w listopadzie, ponieważ Bank Kanady utrzymuje stopy procentowe na stosunkowo wysokim poziomie, aby okiełznać inflację – która wykazuje oznaki spowolnienia.
Przy najwyższych od 20 lat stopach procentowych koszt obsługi zadłużenia w Ottawie wzrósł z 20,3 mld dol. w latach 2020-21 do 54,1 mld dol. w latach 2024-25.
Oznacza to, że Ottawa wyda w tym roku więcej na obsługę swojego zadłużenia niż na opiekę zdrowotną – a w nadchodzących latach koszty zadłużenia wzrosną jeszcze bardziej.
Oczekuje się, że spłata długu będzie kosztować skarb państwa 64,3 miliarda dolarów w latach 2028-29 – ponad dwukrotnie więcej niż Ottawa wysyła do prowincji w ramach płatności wyrównawczych.
Budżet przeznacza dodatkowe 8,5 miliarda dolarów na budownictwo mieszkaniowe, aby pomóc złagodzić kryzys, który odciął pokolenie młodych ludzi od marzeń o posiadaniu domu. Rząd utrzymuje, że jego środki mieszkaniowe przyczynią się do powstania około czterech milionów dodatkowych domów do 2031 roku.
Freeland uwolniła pieniądze na wysyłanie większej ilości gotówki do gmin za pośrednictwem Funduszu Akceleratora Mieszkalnictwa, budowę większej liczby domów na niewykorzystanych gruntach publicznych, zaoferowanie dziesiątek miliardów dolarów pożyczek na pobudzenie budowy nowych mieszkań na wynajem i pomóż organizacjom non-profit w nabywaniu istniejących domów na wynajem i utrzymywaniu ich w przystępnej cenie.
“Działamy z myślą o tym, aby pomóc w szybszej budowie większej liczby domów. Sprawiamy, że życie kosztuje mniej” – powiedziała Freeland. “Chcemy, aby Kanadyjczycy z pokolenia Millenialsów i pokolenia Z patrzyli w przyszłość z nadzieją, a nie z niepokojem”.
Podczas gdy Ottawa zmierza do przebudowy krajobrazu mieszkaniowego, wprowadzenia narodowego programu opieki dentystycznej i uruchomienia opieki farmaceutycznej, budżet Freeland obejmuje szereg ukierunkowanych podwyżek podatków, które według niej przyniosą około 21,9 miliarda dolarów nowych dochodów w ciągu najbliższych pięciu lat.
Największy zysk przyniesie wzrost wskaźnika włączenia zysków kapitałowych.
W obecnym systemie opodatkowaniu podlega tylko 50 proc. zysków kapitałowych. Jeśli podatnik sprzeda aktywa, takie jak domek letniskowy, nieruchomość inwestycyjną, akcje lub fundusz inwestycyjny za 100 000 dol. więcej niż zapłacił, jest opodatkowany tylko od 50 000 dol. tego zysku.
W nowym budżecie “wskaźnik włączenia” wzrasta z połowy do dwóch trzecich w przypadku zysków kapitałowych powyżej 250 000 dol. rocznie dla osób fizycznych oraz wszystkich zysków kapitałowych realizowanych przez korporacje i trusty.
Posunięcie to jest krytykowane przez grupy przyjazne biznesowi jako atak na ludzi i firmy, które tworzą miejsca pracy.
“Prosimy najbogatszych Kanadyjczyków, aby wnieśli nieco większy wkład, abyśmy mogli dokonać inwestycji zapewniających równe szanse dla każdego pokolenia” – czytamy w dokumencie budżetowym. “Kanadyjski system podatkowy może być bardziej sprawiedliwy”.
Zmiana ta nie będzie miała zastosowania do zysków kapitałowych ze sprzedaży podstawowej rezydencji. Dochody z inwestycji uzyskane w RRSP lub TFSA, w tym zyski kapitałowe, również nie będą opodatkowane.
Według danych rządowych, w wyniku tej zmiany tylko 0,13 procent Kanadyjczyków – osób o średnim dochodzie około 1,4 miliona dolarów rocznie – będzie płacić wyższy podatek dochodowy od osób fizycznych od zysków kapitałowych .
Jimmy Jean, ekonomista z Desjardins, który śledzi wydatki Ottawy, powiedział, że cel rządu federalnego, jakim jest zebranie około 19 miliardów dolarów z zysku kapitałowego, może być trudny do osiągnięcia. “Celowanie w dochody bogatych jest trudne, ponieważ mogą je przenosić. Jestem sceptyczny”.
Inne nowe środki generujące dochody w budżecie obejmują obietnicę rozprawienia się z oszustwami upadłościowymi i walkę z “agresywnym planowaniem podatkowym”.
Poza mieszkalnictwem obiecano również zwiększenie zachęt dla pojazdów o zerowej emisji, wprowadzenie nowego zwrotu podatku węglowego dla małych firm, zwiększenie stypendiów studenckich, uruchomienie kanadyjskiego zasiłku dla osób niepełnosprawnych o wartości 6 miliardów dolarów, stworzenie krajowego programu dożywiania w szkołach o wartości 1 miliarda dolarów i zapewnienie 900 milionów dolarów dopłaty do programu infrastruktury rdzennej ludności.
CBC/Radio-Canada otrzyma jednorazowy zastrzyk budżetu w wysokości 42 milionów dolarów na programy informacyjne i rozrywkowe, a VIA Rail Canada może zyskać około 400 milionów dolarów w ciągu najbliższych kilku lat, aby urzeczywistnić plany częstych połączeń kolejowych w środkowej Kanadzie.
za CBC
