– Pani Doktor, porozmawiajmy dziś o zapaleniach jamy ustnej: co jest przyczyna powstawania stanu zapalnego, jak rozpoznać objawy i jak je leczyć?
Dr Bea: Zapalenie jamy ustnej to dokuczliwa dolegliwość, której etiologia jest dość zróżnicowana, ponieważ może mieć podłoże wirusowe, bakteryjne lub grzybicze. Rozróżnia się też zapalenia aftowe, zapalenia kontaktowe oraz wrzodziejące, które są reakcja autoimmunologiczna.
– Jakie są objawy zapalenia jamy ustnej?
Dr Bea: Ogólnie zapaleniu jamy ustnej towarzyszą dość podobne objawy. Głównie jest to nieprzyjemny ból w jamie ustnej, uczucie dyskomfortu oraz obrzęk śluzówki. W ustach pojawia się zmiana taka jak nalot, pęcherzyk, owrzodzenie czy nadżerka. Pacjent może mieć trudności z połykaniem pokarmów. Intensywny ból utrudnia również mówienie, często pacjent ma kłopoty aby umyć zęby. Nawet picie wody może być utrudnione.
Następnym jest szczególnie dokuczliwe uczucie drapania i swędzenia. Pacjentowi ciężko jest sobie z tym poradzić, ponieważ swędzenie może być podczas przyjmowania pokarmów.
Mogą pojawić się wykwity na błonie śluzowej w postaci żółtych lub białych owrzodzeń jamy ustnej, mogą pojawić się płytkie nadżerki błony śluzowej, jak jest to w przypadku aft.
W przypadku grzybicy pojawia się biały nalot, może on też towarzyszyć zapaleniu bakteryjnym.
– Kto choruje na zapalenia jamy ustnej?
Dr Bea: Zapalenia jamy ustnej nie ma granicy wiekowej: od pleśniawek w wieku niemowlęcym, poprzez afty, czy zapalenia grzybicze lub kontaktowe, po późny wiek, kiedy mamy protezy i chorujemy na stany zapalne związane z niedopasowanymi lub za starymi protezami.
– Czy może pani przybliżyć trochę cechy różnych zapaleń?
Dr Bea: Zacznijmy od aft. Afty to płytkie owalne nadżerki. Na obwodzie śluzówka ma barwę czerwoną, a środek zmiany jest w kolorze białym lub żółtym.
Główną przyczyną są stres, zmiany w cyklu menstruacyjnym, albo hormonalne, niedobory witamin z grupy B, anemia albo mechaniczne otarcia podczas szczotkowania, nadgryzienie policzka czy języka oraz leczenie ortodontyczne, gdy pacjent zapomni przykryć metalowe elementy specjalnym ochronnym woskiem.
Następne zapalenie grzybicze wywołane głównie grzybem Candida Albicans. Pojawia się wtedy nalot na języku w kolorze białym, przypominający kożuch. Szczególnie narażone są osoby o obniżonej odporności, po antybiotykoterapii, po radioterapii, w starszym wieku i niemowlęta, osoby niedożywione, zmagające się z chorobami metabolicznymi, zaburzeniami pracy ślinianek. Ciągłe noszenie uzupełnień protetycznych, szczególnie źle dopasowanych, albo źle umytych starych protez.
Biały nalot pojawia się też przy bakteryjnym zapaleniu jamy ustnej. Mogą mu towarzyszyć ropne nacieki na migdałkach, czyli rozwija się angina. Proszę nie mylić białego nalotu na języku, gdy omijamy go przy myciu zębów. Nalot ten to obumarłe komórki, które łatwo zetrzeć używając tongue scrapera czy zwyczajnie szczotkując język.
Alergiczne-kontaktowe zapalenie jamy ustnej związane jest z jakimś czynnikiem drażniącym na przykład nowym wypełnieniem, metalowym zawierającym nikiel elementem protezy, nowa pasta do zębów albo alergizującym pokarmem na przykład orzechami, truskawkami, jajkami, cynamonem, albo środkami kosmetycznymi.
Zapalenie wysiękowe jamy ustnej występuje najczęściej u niemowląt. Bakterie chorobotwórcze przenoszone są na paluszkach wkładanych do buzi. Zapalenie to jest bolesne, mogą wystąpić czerwone plamy na śluzówce, które mogą krwawić. Dziecko gorączkuje, nie chce jeść, jest rozdrażnione, płaczliwe i bardzo cierpi. Trzeba pilnować częstego pojenia aby nie dopuścić do odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych.
Zapalenia wirusowe wywołane są wirusem ospy wietrznej i półpaśca (VZV), wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), wirusem Epsteina-Barr (EBV), cytomegalowirusem (CMV). Objawami są pęcherze, nierzadko wypełnione płynem surowiczym. Gdy pękają dochodzi do powstania bolesnych nadżerek. Pacjent często ma gorączkę, boli go gardło. Zapalenie opryszczkowe jamy ustnej wywołane przez wirus opryszczki typu 1 (HSV-1). Pęcherzyki rozwijają się na wargach, w kątach ust, po wewnętrznej stronie policzków, czasami nawet w gardle. Może towarzyszyć gorączka.
Często pacjent ma wirusy bytujące już w zwojach nerwowych i w wyniku spadku odporności choroba się aktywizuje. Teraz trzeba uważać na słonce lub wiatr, ponieważ przebywamy częściej na zewnątrz. Również stres, zmęczenie lub obniżenie systemu obronnego może wywołać opryszczkę.
– Jak dbać o higienę jamy ustnej przy zapaleniu i jak je leczyć?
Dr. Bea: Dobrze używać szczoteczki z delikatnym, miękkim włosiem, łagodnej pasty do zębów – tu ostrzegam przed pasta Crest, która jest bardzo drażniąca. Polecam pastę Biotene, Tom’s of Maine, Sensodyne. Przepisuje na receptę Maridex czyli płukankę z chlorheksydyny.
Można płukać olejem kokosowym tak zwany oil pulling, albo roztworem sody oczyszczonej czyli Baking soda: 1 łyżeczka na pół szklanki ciepłej wody.
Pomagają też tabletki do ssania zawierające benzocaine, która znieczula. U niemowląt można stosować te same płyny, co przy ząbkowaniu na przykład Anbesol. Ważne, aby używać pałeczki kosmetycznej, aby tylko miejscowo nanieść znieczulenie na zmianę, żeby dziecko nie połknęło preparatu.
Sprawdza się też płukanie roztworem soli, które trochę znieczula. Proszę pamiętać o częstym wyparzaniu szczoteczki, aby patogeny się nie namnażały.
Serdecznie zapraszam do mojego gabinetu!
Dr. Beata Sowinska
4240 Wilcox Rd.
Mississauga, L4Z1C2
Telefon: 905 272 9966
