Minęło 231 lat od Uchwalenia Konstytucji 3-cio Majowej.
Musimy z dumą podkreślić, że była ona dziełem wyjątkowym w tych trudnych dla Polski czasach. I choć obowiązywała tylko 14 miesięcy, zakończonymi kolejnym rozbiorem, na długo zachowała swój duchowy i symboliczny wymiar.
Konstytucja 3-cio Majowa i kolejne rocznice były dla nas Polaków symbolem zmagań narodu w walce o suwerenny, rządzony w oparciu o prawo kraj. Była też inspiracją do oporu wobec zaborców, narzuconej siłą władzy oraz natchnieniem wielu zrywów wolnościowych.
Konstytucja 3 Maja to powód do dumy, to potwierdzenie naszej dojrzałości politycznej i troski o wspólną Polskę, w tych trudnych czasach.
Jakże wiele analogii w tym ważnym wydarzeniu do aktualnej sytuacji w Polsce. To poczucie odpowiedzialności za Polskę potrzebne jest dzisiaj. Także my, na emigracji możemy wspierać Polskę, wspierać i bronić Jej, kiedy jest medialnie atakowana. To nasz obowiązek, Polska to nasza ojczyzna, ojczyzna Polaków nad Wisłą, ale i tych wszystkich, którzy się czują Polakami.
Często słyszymy w naszym środowisku słowa, „dlaczego wtrącamy się do spraw Polski, przecież żyjemy w Kanadzie, jesteśmy Kanadyjczykami „. Odpowiedź jest prosta i jednoznaczna. To jest nasz obowiązek, to jest nasza odpowiedzialność za Ojczyznę. Kiedy ktoś Ją atakuje, obraża, naszym obowiązkiem jest właściwa reakcja. Nie dajmy się zwieść często głoszonej przez niektóre kola, idei apolityczności organizacji polonijnych. Polska, zwłaszcza teraz w 2022 r. potrzebuje zdecydowanego wspierającego głosu Polonii. Czy je otrzymuje?
Kierujemy się zasada Dobra Polski i Narodu Polskiego.
Dzisiaj również w tym szczególnym dniu pamiętamy i oddajemy hołd tym wszystkim, którzy oddali swe życie za wolną, niepodległą Polskę. Bez ich ofiary nie byłoby Polski.
The 3rd of May is a very special day in Polish history. It was on this day in 1791 that the first written Constitution in Europe and only the second in the world was proclaimed in Warsaw, Poland. Since then, the Constitution of May 3rd has served the Polish nation as a symbol of progress, independence and the rule of law, values of great significance for all nations in the contemporary world. It also provided a source of inspiration during Poland’s struggles for freedom and sovereignty in the centuries that followed, with May 3rd becoming the first national holiday to be officially introduced in the Second Polish Republic (1919). Among the many significant reforms introduced by the Constitution of May 3rd, 1791 were the establishment of a constitutional monarchy and the separation of powers into legislative, executive and judicial branches of government. Most importantly, however, the Constitution of May 3rd introduced political equality between townspeople and nobility and placed the downtrodden peasant class under the protection of the government. In so doing the Constitution guaranteed freedom and equality for all Poles regardless of their social status or religion, bringing hope for a new beginning for Poland, a hope that was dashed by foreign response to the Constitution. The hope lay dormant for over a century due to the Commonwealth’s third partition in 1795, but it pointed to the direction that was eventually taken by every European power. It is for these reasons that the Constitution of May 3rd is celebrated annually as a pivotal marker in the history of modern Poland.
Po raz kolejny od 230 lat obchodzimy rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja. Druga konstytucja w świecie, po amerykańskiej, a pierwsza w Europie (przed francuską rewolucyjną) jest powodem do dumy narodowej. Zaprzecza kontrowersyjnej, często transmitowanej na Zachodzie tezie o „zacofaniu” kulturowo-cywilizacyjnym Rzeczypospolitej na tle Europy. Ta wyjątkowa Ustawa Rządowa nie weszła w życie za przyczyną rodzimej Targowicy, interwencji Rosji a później II i III rozbioru Rzeczypospolitej. Pozostała jednak testamentem dla wielu następnych pokoleń Polaków walczących o wolną, suwerenną Ojczyznę.
Dokument ten był dla Europy swoistym drogowskazem demokracji, fundamentem nowoczesnego systemu politycznego oraz wyznacznikiem europejskiej tradycji parlamentarnej.
Pierwszą rocznicę uchwalenia konstytucji obchodzono wyjątkowo uroczyście. Papież Pius VI przekazał Polakom specjalne błogosławieństwo, wyrażając zgodę na przeniesienie święta patrona Polski, św. Stanisława z 8 na 3 maja. Niestety, kilka dni pozniej, na rozkaz Petersburga oraz „usilne błagania zdrowej części narodu” (wrogów nowego porządku państwowego), rosyjska armia przekroczyła granice Rzeczypospolitej. Wybuchła Konfederacja Targowicka a wspierani przez Zagranicę (Petersburg) rodzimi zwolennicy zasad „żeby było tak jak było” zdławili reformy, przywracając zabójcze dla państwa ustawodawstwo. Trzy lata po tych wydarzeniach Polska przestała istnieć.
Czy historia może się powtarzać?
Jak wiele, w tych ważnych dla Polaków wydarzeniach, zauważyć można analogii w odniesieniu do aktualnej sytuacji naszej Ojczyzny. Czy unijna europejskość, brukselska biurokracja, neoliberalna poprawność polityczna, są gwarantem dobra Polski i Polaków? Jak należy interpretować wystąpienia na europejskich salonach części polskich polityków, daleko w swoich apelach odbiegających od patriotycznie rozumianej Polskiej Racji Stanu? Jak postrzegamy suwerenność i tożsamość Polski i Polaków, tutaj w Kanadzie ?
Warto o tym myśleć w kontekście wydarzeń sprzed ponad 200 lat.
Toronto 3 maja 2022r
Oprac. Jan Cytowski
Autor jest działaczem polonijnym, byłym przewodniczącym Rady Polonii Świata
